Steeds meer jongeren hebben schulden. Maar schulden van jongeren oplossen lukt niet via een regulier traject. Daarom is Stadsring in 2022 gestart met de jongerenaanpak. Projectleider en schuldhulpverlener Resa van den Bunt vertelt hoe korte metten wordt gemaakt met de schulden van jongeren, zodat niets een mooie toekomst meer in de weg staat.
Binnen een jaar van je schulden af? ‘Dan kan ik een jaar lang niets’, denkt de jongere.
Een intake van 1,5 uur om over je situatie te vertellen, terwijl er nog niets aan de schulden gedaan wordt? ‘Nutteloos’, denkt de jongere.
Een leuke activiteit met vrienden of naar je afspraak bij Stadsring? ‘Naar de vrienden natuurlijk, de schuldhulpverlener kan volgende week ook nog.’
Kortetermijnvisie
Het is pionieren in de jongerenaanpak. In de reguliere schuldhulpverlening liggen veel processen vast. Dat is natuurlijk niet zomaar, het is een bewezen manier om mensen van hun schulden af te helpen. ‘Maar voor jongeren werkt die standaard aanpak niet’, zegt Resa van den Bunt, schuldhulpverlener en projectleider jongerenaanpak.
‘Als schuldhulpverleners moeten we er rekening mee houden dat de belevingswereld van jongeren heel anders is dan die van volwassenen. Zij hebben een kortetermijnvisie. Dus als je nog jong bent, dan klinkt een jaar lang aflossen echt superlang. De eerste afspraak heeft alleen zin gehad als je direct bent geholpen. Anders is de jongere alweer uitgecheckt.’
(Tekst gaat verder na de afbeelding.)
Resa van den Bunt (VB Fotografie – Sabine Keijzer)
Terwijl het aandeel van jongeren (tot 27 jaar) in de schuldhulp van Stadsring in de afgelopen jaren gestaag groeide, werd ook opgemerkt dat veel jongeren al bij de intake uitvielen. Dit had niet alleen te maken met de andere belevingswereld van jongeren, maar ook met de onmogelijkheid om schulden op te lossen met studiefinanciering of met een wisselend inkomen. De reguliere oplossingen werkten daardoor niet voor jongeren, waardoor het niet mogelijk was om binnen 3 jaar van hun schulden af te komen.
“De eerste afspraak heeft alleen zin gehad als je direct bent geholpen.”
Vertrouwen
De jongerenaanpak slaat een brug naar de situatie en belevingswereld van jongeren. Resa: ‘We proberen jongeren tegemoet te komen. We maken kennis en vragen, wat zou je willen, waarom ben je hier? En dan gaan we aan de slag. Gaandeweg komt er van alles bij en vertellen ze ook meer over hun achtergrond. Maar dat gaan ze niet in één keer doen tijdens het intakegesprek. Eerst moet je hun vertrouwen winnen.’
Binnen de jongerenaanpak zet Stadsring een nieuwe producten in: turbo-schuldregeling, het saneringskrediet en – in samenwerking met het JIT en gemeente Amersfoort het Bouwdepot.
Turbo-saneringskrediet
Het turbo-saneringskrediet is er voor jongeren met beginnende schulden tot € 1.000. Stadsring koopt de schuld af en de jongere lost maximaal één jaar af op het krediet. Een deel van het krediet wordt kwijtgescholden in ruil voor een tegenprestatie, die de jongeren afspreken met het Jongerenloket. Dit is bijvoorbeeld iets wat hun positie in de toekomst versterkt, zoals psychische hulp aannemen. ‘Helaas zien we weinig jongeren met beginnende schulden’, zegt Resa.
Saneringskrediet
Resa: ‘Bij jongeren is een schuld vanaf € 1.800 doorgaans problematisch, dat wil zeggen: de jongere kan dit bedrag niet in 3 jaar tijd aflossen. Schuldhulp is dus nodig. Waar we in een regulier traject eerst stabiliseren, dus inkomsten en uitgaven in balans brengen, beginnen we bij jongeren zo snel mogelijk met saneren. Het werkt net als een gewoon saneringskrediet, alleen betaalt de jongere het krediet in principe in drie jaar tijd terug.’
‘In samenwerking met het Jongerenloket stellen we een toekomstplan op. Wat wil de jongere het komende jaar bereiken? Scholing, huisvesting op orde, werk vinden of behouden, gezondere voeding, sporten, dat soort dingen. In het toekomstplan benoemen we vier mijlpalen. Telkens als je als je als jongere een mijlpaal bereikt, krijg je drie maanden kwijtschelding. Op die manier kan je de schuld binnen twee jaar aflossen en werk je tegelijkertijd aan je toekomst.’
Bouwdepot
Tenslotte ontvangen tien jongeren die in een kwetsbare positie verkeren een zogeheten ‘Bouwdepot’. Een jaar lang krijgen zij elke maand € 1.050 aan ‘leef- en leergeld’ dat ze naar eigen inzicht mogen besteden om te werken aan hun toekomst.
‘Eind juni vorig jaar hebben ze hun eerste bijdrage gekregen, mei 2023 ontvangen ze de laatste bijdrage. Dat is wel spannend’, vindt Resa. ‘Sommige jongeren hebben al bedacht hoe ze het wegvallen van de bijdrage gaan opvangen. Anderen zijn daar nog mee bezig.’
Het Bouwdepot is ‘onvoorwaardelijk’, elke deelnemer mag zelf beslissen wat diegene met het geld doet. ‘Een deelnemer heeft haar lippen laten opspuiten. Is het erg dat iemand het geld zo besteedt? Ik denk het niet. In een andere omgeving, bijvoorbeeld als je ouders je studie betalen, dan kan je zoiets ook een keer doen zonder dat je in de problemen komt.’
‘Een andere deelnemer trapte tegen alles en iedereen aan. Wij konden het geld niet overmaken, want hij had een buitenlandse bankrekening. Toen mocht hij het geld cash komen ophalen. Dat heeft zoiets met hem gedaan. Dat hij eindelijk ook een keer geluk heeft. Dat er echt wel mensen zijn die hem een goede toekomst gunnen. Veel jongeren zaten in de slachtoffer-vechtmodus, die zijn ze nu wel kwijt. Ze hebben vertrouwen gekregen in de hulpverlening. Dat is winst.’
“Een deelnemer heeft haar lippen laten opspuiten. Is het erg dat iemand het geld zo besteedt? Ik denk het niet.”
In de jongerenaanpak komt Resa drie groepen jongeren tegen: ‘Er is een groep die echt kwetsbaar is, die geen ouders hebben die helpen, op zichzelf wonen en weinig inkomen hebben. Daarnaast is er een groep die nog thuis woont, maar waarvan de ouders ook in armoede leven. Dan blijkt na een paar gesprekken, dat zij veel bijdragen aan het inkomen van hun ouders en echt van een krappe begroting moeten leven. En er is ook een groep die te makkelijk geld uitgeeft.’
Resa merkt dat in veel gezinnen niet over geld wordt gepraat. Jongeren hebben geen flauw idee van wat hun ouders verdienen en wat normale kosten per maand zijn. Daardoor hebben ze een vals beeld van de toekomst. Jongeren zeggen: ‘Het is maar € 10.000, dit los ik straks wel af. De realiteit valt wel tegen dan.’
