Schuldhulpverlener Natascha Steine kreeg het echt even te kwaad. Onder haar ogen liep een hoopgevend dossier toch faliekant mis. Zonder dat ze er iets tegen kon doen. Dit is lang niet de enige casus, zo weet ze.
Schuldhulpverlener Natascha Steine kreeg het echt even te kwaad. Onder haar ogen liep een hoopgevend dossier toch faliekant mis. Zonder dat ze er iets tegen kon doen. Dit is lang niet de enige casus, zo weet ze. En te vrezen valt dat er nog vele volgen.
Een dossier, een casus, is een mens natuurlijk. Een vrouw van 62 jaar in dit geval. Mevrouw Greven heeft een broze gezondheid, kan daardoor niet werken en heeft alleen een nabestaandenpensioen als inkomen. Haar financiën zijn spaak gelopen nadat ze ruim een jaar geleden weduwe werd. Digitale onhandigheid met een te vroeg geblokkeerde en/of-rekening zette een kleine keten aan achterstanden in gang, gecombineerd met een vordering voor onverwacht hoog uitgevallen begrafeniskosten.
‘Voor het eerst in haar leven had ze te maken met schulden’, vertelt Natascha Steine van schuldhulpverlener Stadsring in Amersfoort. ‘Het overrompelde haar. Het was echt nodig dat ze hulp zocht. Maar mijn collega’s en ik zagen ook: mevrouw Greven is prima in staat om het straks gewoon zelf te doen. Als wij het even van haar overnemen totdat haar achterstanden weg zijn, heeft zij een poosje rust, heeft zij tijd om te rouwen, en kan ze daarna weer een frisse start maken.’
‘Eigenlijk zijn dit voor ons heel fijne zaken. Het is mooi als je iemand door een dip heen kunt helpen en dan met een gerust hart weer kunt loslaten. Zonder dat het uitdraait op een zwaar en langdurig schuldentraject.’
De prullenbak in
Het liep volstrekt anders. Nog voor de hulpverlening goed en wel op de rit was, met budgetbeheer en het opstarten van een aflossingsregeling, lag alles ineens op zijn gat en kon het schuldentraject onmogelijk van start gaan. Mevrouw Grevens nieuwe vaste lasten voor energie waren plotsklaps verdubbeld. Daar viel niet onderuit te komen: precies nu was haar vaste contract afgelopen en moest ze verplicht overstappen naar een contract met een variabel tarief dat dus twee keer zo hoog was. De begroting die Steine zorgvuldig had uitgepuzzeld, kon de prullenbak in. Het inkomen van mevrouw Greven was te bescheiden om de verdubbelde energiekosten te dragen. In het nieuwe plaatje was zelfs te weinig ruimte om de hele maand boodschappen te doen. Laat staan dat het nog mogelijk was om iets te reserveren voor onvoorziene uitgaven en af te lossen op de schulden.
‘De paniek sloeg toe bij haar. Ze wilde het zó graag oplossen, had al werkelijk alles gedaan om te bezuinigen, en dan stort opeens alles in. En met haar zwakke gezondheid kon ze al niet zo veel hebben. Ik vond het hartverscheurend.’
Een grotere groep
Mevrouw Greven zit met haar nabestaandenpensioen boven de bijstandsnorm. Daardoor ontvangt ze niet de maximale zorg- en huurtoeslag en heeft ze ook geen recht op kwijtschelding van lokale belastingen. Ook de, weliswaar eenmalige, energietoeslag heeft ze vanwege haar inkomen niet gekregen. ‘Zij behoort precies tot de groep die ik nu steeds meer in problemen zie komen: mensen die net niet, of niet volledig, in aanmerking komen voor de voorzieningen. En dan te bedenken dat er nog heel veel mensen zijn voor wie het vaste energiecontract nog moet aflopen, die misschien net nog een buffertje hebben, maar het daarna waarschijnlijk ook niet meer gaan redden.’
‘Wij zijn in ons vak op het punt beland dat wij klant gewoonweg niet kunnen helpen omdat hun begroting niet sluitend te krijgen is. Pas als er op een of andere manier aan de inkomstenkant iets bijkomt, kunnen wij weer iets doen.’ Steine prijst zich gelukkig dat zij werkt voor twee gemeenten die naar maatwerkoplossingen zoeken om hun inwoners alsnog te kunnen helpen. Zijzelf of haar collega’s proberen via (lokale) fondsen extra bijdragen te vinden. Als ze op deze manier het budget voor een klant toch sluitend heeft weten te krijgen, kan Steine alsnog werken aan een schone lei.
Het probleem verschuiven
Naar zo’n maatwerkoplossing zoekt Steine ook voor mevrouw Greven. Daar is tijd voor nodig, veel regelwerk en afstemming met andere partijen. Voor de gemeente is het een kostbare aanpak. Het kan nog best even duren tot alles rond is.
Mevrouw Greven probeert ondertussen zo goed en zo kwaad als het gaat de maand door te komen. Soms belt ze radeloos op. Dan is er in korte tijd zoveel van haar rekening afgeschreven dat ze voor de komende weken geen geld meer heeft voor boodschappen. Vrienden van haar zoeken zelfs contact met Steine om te vragen of de schuldhulpverlening écht geen extra geld voor haar kan regelen. ‘Nee dus,’ zegt Steine. ‘Helaas! Ik kan nog wel iets regelen via een noodfonds of met cadeaubonnen. Dan kan ze toch weer naar de supermarkt. Maar meer dan pappen en nathouden totdat er een duurzame oplossing is, is dat niet. Uiteindelijk zijn wij ook geen geldgevende instantie. En ze is ook niet de enige klant met zulke problemen.’
‘Voor klanten die echt niet meer uitkomen kan ik verder alleen nog iets proberen te regelen bij een kerk, of doorverwijzen naar de voedselbank. Maar daarmee los je het probleem natuurlijk niet op. Je verschuift het alleen maar.’
*mevrouw Greven is een verzonnen naam. Stadsring beschermt de privacy van zijn klanten.
Dit artikel verscheen op 15 september 2022 in het magazine Beurs van de NVVK.
Naschrift: Door de komst van de verschillende energiecompensatiemogelijkheden en het prijsplafond is deze casus inmiddels achterhaald, maar geeft toch nog steeds een goed beeld van de drive en inzet waarmee medewerkers van Stadsring de inwoners helpen.
